به نام خداوند بخشنده بخشایشگر
الر، این آیات کتاب استوار و حکمت آمیز است! (1)
آیا براى مردم، موجب شگفتى بود که به مردى از آنها وحى فرستادیم که مردم را (از عواقب کفر و گناه) بترسان، و به کسانى که ایمان آوردهاند بشارت ده که براى آنها، سابقه نیک (و پاداشهاى مسلم) نزد پروردگارشان است؟! (اما) کافران گفتند: «این مرد، ساحر آشکارى است!؛ سذللّه (2)
پروردگار شما، خداوندى است که آسمانها و زمین را در شش روز ( شش دوران) آفرید؛ سپس بر تخت (قدرت) قرار گرفت، و به تدبیر کار (جهان) پرداخت؛ هیچ شفاعت کنندهاى، جز با اذن او نیست؛ این است خداوند، پروردگار شما! پس او را پرستش کنید! آیا متذکر نمىشوید؟! (3)
بازگشت همه شما بسوى اوست! خداوند وعده حقى فرموده؛ او آفرینش را آغاز مىکند، سپس آن را بازمىگرداند، تا کسانى را که ایمان آورده و کارهاى شایسته انجام دادهاند، بعدالت جزا دهد؛ و براى کسانى که کافر شدند، نوشیدنى از مایع سوزان است؛ و عذابى دردناک، بخاطر آنکه کفر مىورزیدند! (4)
او کسى است که خورشید را روشنایى، و ماه را نور قرار داد؛ و براى آن منزلگاههایى مقدر کرد، تا عدد سالها و حساب (کارها) را بدانید؛ خداوند این را جز بحق نیافریده؛ او آیات (خود را) براى گروهى که اهل دانشند، شرح مىدهد! (5)
مسلما در آمد و شد شب و روز، و آنچه خداوند در آسمانها و زمین آفریده، آیات (و نشانههایى) است براى گروهى که پرهیزگارند (و حقایق را مىبینند). (6)
آنها که ایمان به ملاقات ما (و روز رستاخیز) ندارند، و به زندگى دنیا خشنود شدند و بر آن تکیه کردند، و آنها که از آیات ما غافلند، (7)
(همه) آنها جایگاهشان آتش است، بخاطر کارهایى که انجام مىدادند! (8)
(ولى) کسانى که ایمان آوردند و کارهاى شایسته انجام دادند، پروردگارشان آنها را در پرتو ایمانشان هدایت مىکند؛ از زیر (قصرهاى) آنها در باغهاى بهشت، نهرها جارى است. (9)
گفتار (و دعاى) آنها در بهشت این است که: «خداوندا، منزهى تو!» و تحیت آنها در آنجا: سلام؛ و آخرین سخنشان این است که: «حمد، مخصوص پروردگار عالمیان است!» (10)
اگر همان گونه که مردم در به دست آوردن «خوبى»ها عجله دارند، خداوند در مجازاتشان شتاب مىکرد، (بزودى) عمرشان به پایان مىرسید (و همگى نابود مىشدند)؛ ولى کسانى را که ایمان به لقاى ما ندارند، به حال خود رها مىکنیم تا در طغیانشان سرگردان شوند! (11)
هنگامى که به انسان زیان (و ناراحتى) رسد، ما را (در هر حال:) در حالى که به پهلو خوابیده، یا نشسته، یا ایستاده است، مىخواند؛ اما هنگامى که ناراحتى را از او برطرف ساختیم، چنان مىرود که گویى هرگز ما را براى حل مشکلى که به او رسیده بود، نخوانده است! این گونه براى اسرافکاران، اعمالشان زینت داده شده است (که زشتى این عمل را درک نمىکنند)! (12)
ما امتهاى پیش از شما را، هنگامى که ظلم کردند، هلاک نمودیم؛ در حالى که پیامبرانشان دلایل روشن براى آنها آوردند، ولى آنها ایمان نیاوردند؛ اینگونه گروه مجرمان را کیفر مىدهیم! (13)
سپس شما را جانشینان آنها در روى زمین -پس از ایشان- قرار دادیم؛ تا ببینیم شما چگونه عمل مىکنید! (14)
و هنگامى که آیات روشن ما بر آنها خوانده مىشود، کسانى که ایمان به لقاى ما (و روز رستاخیز) ندارند مىگویند: «قرآنى غیر از این بیاور، یا آن را تبدیل کن! (و آیات نکوهش بتها را بردار)» بگو: «من حق ندارم که از پیش خود آن را تغییر دهم؛ فقط از چیزى که بر من وحى مىشود، پیروى مىکنم! من اگر پروردگارم را نافرمانى کنم، از مجازات روز بزرگ (قیامت) مىترسم!» (15)
بگو: «اگر خدا مىخواست، من این آیات را بر شما نمىخواندم؛ و خداوند از آن آگاهتان نمىکرد؛ چه اینکه مدتها پیش از این، در میان شما زندگى نمودم؛ (و هرگز آیهاى نیاوردم؛) آیا نمىفهمید؟!» (16)
چه کسى ستمکارتر است از آن کس که بر خدا دروغ مىبندد، یا آیات او را تکذیب مىکند؟! مسلما مجرمان رستگار نخواهند شد! (17)
آنها غیر از خدا، چیزهایى را مىپرستند که نه به آنان زیان مىرساند، و نه سودى مىبخشد؛ و مىگویند: «اینها شفیعان ما نزد خدا هستند!» بگو: «آیا خدا را به چیزى خبر مىدهید که در آسمانها و زمین سراغ ندارد؟!» منزه است او، و برتر است از آن همتایانى که قرار مىدهند! (18)
(در آغاز) همه مردم امت واحدى بودند؛ سپس اختلاف کردند؛ و اگر فرمانى از طرف پروردگارت (درباره عدم مجازات سریع آنان) از قبل صادر نشده بود، در میان آنها در آنچه اختلاف داشتند داورى مىشد (و سپس همگى به مجازات مىرسیدند). (19)
مىگویند: «چرا معجزهاى از پروردگارش بر او نازل نمىشود؟!» بگو: «غیب (و معجزات) تنها براى خدا (و به فرمان او) است! شما در انتظار باشید، من هم با شما در انتظارم! (شما در انتظار معجزات بهانهجویانه باشید، و من هم در انتظار مجازات شما!)» (20)
هنگامى که به مردم، پس از ناراحتى که به آنها رسیده است، رحمتى بچشانیم، در آیات ما نیرنگ مىکنند (،و براى آن نعمت و رحمت توجیهات ناروا مىکنند)؛ بگو: «خداوند سریعتر از شما مکر ( چارهجویى) مىکند؛ و رسولان ( فرشتگان ) ما، آنچه نیرنگ مىکنید (و نقشه مىکشید)، مىنویسند!» (21)
او کسى است که شما را در خشکى و دریا سیر مىدهد؛ زمانى که در کشتى قرارمىگیرید، و بادهاى موافق آنان را (بسوى مقصد) حرکت میدهد و خوشحال مىشوند، ناگهان طوفان شدیدى مىوزد؛ و امواج از هر سو به سراغ آنها مىآید؛ و گمان مىکنند هلاک خواهند شد؛ در آن هنگام، خدا را از روى اخلاص مىخوانند که: «اگر ما را از این گرفتارى نجات دهى، حتما از سپاسگزاران خواهیم بود!» (22)
اما هنگامى که خدا آنها را رهایى بخشید، (باز) به ناحق، در زمین ستم میکنند. اى مردم! ستمهاى شما، به زیان خود شماست! از زندگى دنیا بهره (میبرید)، سپس بازگشت شما بسوى ماست؛ و ما، شما را به آنچه عمل میکردید، خبر میدهیم! (23)
مثل زندگى دنیا، همانند آبى است که از آسمان نازل کردهایم؛ که در پى آن، گیاهان (گوناگون) زمین -که مردم و چهارپایان از آن مىخورند- مىروید؛ تا زمانى که زمین، زیبایى خود را یافته و آراسته مىگردد، و اهل آن مطمئن مىشوند که مىتوانند از آن بهرهمند گردند، (ناگهان) فرمان ما، شبهنگام یا در روز، (براى نابودى آن) فرامىرسد؛ (سرما یا صاعقهاى را بر آن مسلط مىسازیم؛) و آنچنان آن را درو مىکنیم که گویى دیروز هرگز (چنین کشتزارى) نبوده است! این گونه، آیات خود را براى گروهى که مىاندیشند، شرح مىدهیم! (24)
و خداوند به سراى صلح و سلامت دعوت مىکند؛ و هر کس را بخواهد (و شایسته و لایق ببیند) ، به راه راست هدایت مىنماید. (25)
کسانى که نیکى کردند، پاداش نیک و افزون بر آن دارند؛ و تاریکى و ذلت، چهرههایشان را نمىپوشاند؛ آنها اهل بهشتند، و جاودانه در آن خواهند ماند. (26)
اما کسانى که مرتکب گناهان شدند، جزاى بدى بمقدار آن دارند؛ و ذلت و خوارى، چهره آنان را مىپوشاند؛ و هیچ چیز نمىتواند آنها را از (مجازات) خدا نگه دارد! (چهرههایشان آنچنان تاریک است که) گویى با پارههایى از شب تاریک، صورت آنها پوشیده شده! آنها اهل دوزخند؛ و جاودانه در آن خواهند ماند! (27)
(به خاطر بیاورید) روزى را که همه آنها را جمع مىکنیم، سپس به مشرکان مىگوییم: «شما و معبودهایتان در جاى خودتان باشید (تا به حسابتان رسیدگى شود!)» سپس آنها را از هم جدا مىسازیم (و از هر یک جداگانه سؤال مىکنیم). و معبودهایشان (به آنها) مىگویند: «شما (هرگز) ما را عبادت نمىکردید!» (28)
(آنها در پاسخ مىگویند:) همین بس که خدا میان ما و شما گواه باشد، اگر ما از عبادت شما غافل بودیم! (29)
در آن جا، هر کس عملى را که قبلا انجام داده است، مىآزماید. و همگى بسوى «الله» -مولا و سرپرست حقیقى خود- بازگردانده مىشوند؛ و چیزهایى را که بدروغ همتاى خدا قرار داده بودند، گم و نابود مىشوند! (30)
بگو: «چه کسى شما را از آسمان و زمین روزى مىدهد؟ یا چه کسى مالک (و خالق) گوش و چشمهاست؟ و چه کسى زنده را از مرده، و مرده را از زنده بیرون مىآورد؟ و چه کسى امور (جهان) را تدبیر مىکند؟» بزودى (در پاسخ) مىگویند: «خدا»، بگو: «پس چرا تقوا پیشه نمىکنید (و از خدا نمىترسید)؟! (31)
آن است خداوند، پروردگار حق شما (داراى همه این صفات)! با این حال، بعد از حق، چه چیزى جز گمراهى وجود دارد؟! پس چرا (از پرستش او) روى گردان مىشوید؟! (32)
اینچنین فرمان پروردگارت بر فاسقان مسلم شده که آنها (پس از این همه لجاجت و گناه)، ایمان نخواهند آورد! (33)
بگو: «آیا هیچ یک از معبودهاى شما، آفرینش را ایجاد مىکند و سپس بازمىگرداند؟!» بگو: سخللّهتنها خدا آفرینش را ایجاد کرده، سپس بازمىگرداند؛ با این حال، چرا از حق روىگردان مىشوید؟!» (34)
بگو: «آیا هیچ یک از معبودهاى شما، به سوى حق هدایت مىکند؟! بگو: «تنها خدا به حق هدایت مىکند! آیا کسى که هدایت به سوى حق مىکند براى پیروى شایستهتر است، یا آن کس که خود هدایت نمىشود مگر هدایتش کنند؟ شما را چه مىشود، چگونه داورى مىکنید؟! سذللّه (35)
و بیشتر آنها، جز از گمان (و پندارهاى بىاساس)، پیروى نمىکنند؛ (در حالى که) گمان، هرگز انسان را از حق بىنیاز نمىسازد (و به حق نمىرساند)! به یقین، خداوند از آنچه انجام مىدهند، آگاه است! (36)
شایسته نبود (و امکان نداشت) که این قرآن، بدون وحى الهى به خدا نسبت داده شود؛ ولى تصدیقى است براى آنچه پیش از آن است (از کتب آسمانى)، و شرح و تفصیلى بر آنها است؛ شکى در آن نیست، و از طرف پروردگار جهانیان است. (37)
آیا آنها مىگویند: «او قرآن را بدروغ بهخدا نسبت داده است»؟! بگو: «اگر راست مى گویید، یک سوره همانند آن بیاورید؛ و غیر از خدا، هر کس را مىتوانید (به یارى) طلبید!» (38)
(ولى آنها از روى علم و دانش قرآن را انکار نکردند؛) بلکه چیزى را تکذیب کردند که آگاهى از آن نداشتند، و هنوز واقعیتش بر آنان روشن نشده است! پیشینیان آنها نیز همین گونه تکذیب کردند؛ پس بنگر عاقبت کار ظالمان چگونه بود! (39)
بعضى از آنها، به آن ایمان مىآورند؛ و بعضى ایمان نمىآورند؛ و پروردگارت به مفسدان آگاهتر است (و آنها را بهتر مىشناسد)! (40)
و اگر تو را تکذیب کردند، بگو: «عمل من براى من، و عمل شما براى شماست! شما از آنچه من انجام مىدهم بیزارید و من (نیز) از آنچه شماانجام مىدهید بیزارم!» (41)
گروهى از آنان، بسوى تو گوش فرامىدهند (؛اما گویى هیچ نمىشنوند و کرند)! آیا تو مىتوانى سخن خود را به گوش کران برسانى، هر چند نفهمند؟! (42)
و گروهى از آنان، به سوى تو مىنگرند (اما گویى هیچ نمىبینند)! آیا تو مىتوانى نابینایان را هدایت کنى، هر چند نبینند؟! (43)
خداوند هیچ به مردم ستم نمىکند؛ ولى این مردمند که به خویشتن ستم مىکند! (44)
(به یاد آور) روزى را که (خداوند) آنها را جمع (و محشور) مىسازد؛ آنچنان که (احساس مىکنند) گویى جز ساعتى از روز، (در دنیا) توقف نکردند؛ به آن مقدار که یکدیگر را (ببینند و) بشناسند! مسلما آنها که لقاى خداوند (و روز رستاخیز) را تکذیب کردند، زیان بردند و هدایت نیافتند! (45)
اگر ما، پارهاى از مجازاتهایى را که به آنها وعده دادهایم، (در حال حیات تو (به تو نشان دهیم، و یا) پیش از آنکه گرفتار عذاب شوند،) تو را از دنیا ببریم، در هر حال، بازگشتشان به سوى ماست؛ سپس خداوند بر آنچه آنها انجام مىدادند گواه است! (46)
براى هر امتى، رسولى است؛ هنگامى که رسولشان به سوى آنان بیاید، بعدالت در میان آنها داورى مىشود؛ و ستمى به آنها نخواهد شد! (47)
و مىگویند: «اگر راست مىگوئى، این وعده (مجازات) کى خواهد بود؟» (48)
بگو: «من (حتى) براى خودم زیان و سودى را مالک نیستم، (تا چه رسد براى شما!) مگر آنچه خدا بخواهد. (این مقدار مىدانم که) براى هر قوم و ملتى، سرآمدى است؛ هنگامى که اجل آنها فرا رسد، (و فرمان مجازات یا مرگشان صادر شود،) نه ساعتى تاخیر مىکنند، و نه پیشى مىگیرند! (49)
بگو: «اگر مجازات او، شبهنگام یا در روز به سراغ شما آید (،آیا مىتوانید آن را از خود دفع کنید؟!)» پس مجرمان براى چه عجله مىکنند؟! (50)
یا اینکه آنگاه که واقع شد، به آن ایمان مىآورید! (به شما گفته مىشود:) حالا؟! در حالى که قبلا براى آن عجله مىکردید! (ولى اکنون چه سود!) (51)
سپس به کسانى که ستم کردند گفته مىشود: عذاب ابدى را بچشید! آیا جز به آنچه انجام مىدادید کیفر داده مىشوید؟!» (52)
از تو مىپرسند: «آیا آن (وعده مجازات الهى) حق است؟» بگو: «آرى، به پروردگارم سوگند، قطعا حق است؛ و شما نمىتوانید از آن جلوگیرى کنید!» (53)
و هر کس که ستم کرده، اگر تمامى آنچه روى زمین است در اختیار داشته باشد، (همه را از هول عذاب،) براى نجات خویش مىدهد! و هنگامى که عذاب را ببینند،( پشیمان مىشوند؛ اما) پشیمانى خود را کتمان مىکنند (،مبادا رسواتر شوند)! و در میان آنها، بعدالت داورى مىشود؛ و ستمى بر آنها نخواهد شد! (54)
آگاه باشید آنچه در آسمانها و زمین است، از آن خداست! آگاه باشید وعده خدا حق است، ولى بیشتر آنها نمىدانند! (55)
خداست که مرده را زنده می کند و زنده را می میراند و باز همه به سوی او باز می گردید (56)
